جاذبه‌های گردشگری در دنیا مجموعه‌ای بزرگ از آثار ملموس و ناملموس را شامل می‌شود. این مجموعه آنقدر گسترده است که به سادگی نمی‌توان از آن‌ها نام برد و دسته‌بندی کرد. شما ممکن است به هر دلیل و علتی یک منطقه را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنید. در این میان اما فرهنگ‌ها، آیین و سنت‌ها نیز یکی از عوامل جذاب برای گردشگران است، به ویژه اگر مجاورت عاطفی بین گردشگر و فرهنگ مقصد سفر وجود داشته باشد. 

اماکن و آیین‌های مذهبی و جاذبه‌های آن یکی از عوامل جذب گردشگر در کشورهای اسلامی و حتی در ادیان دیگر محسوب می‌شود. از قدیم‌الایام تا شنیده‌ایم بزرگان و خانواده‌ها برای سفرهای زیارتی و مذهبی به هر طریقی راهی می‌شدند، حتی سفرهایی که با پای پیاده و یا به کمک چهارپایان انجام می‌شد تا زائران به مقصود خود برسند. در این میان چیزی که بیشتر از همه جلب توجه می‌کند، اهمیت سفرهای زیارتی و مذهبی، و قرار گرفتن این نوع گردشگری در بین پرطرفدارترین انواع گردشگری است. نکته‌ای که به اهمیت تمرکز روی این نوع از گردشگری تاکید می‌کند. 

در ابتدای بررسی این نوع گردشگری باید گردشگری مذهبی را دقیق‌تر تعریف کرد، این نوع از گردشگری را نمی‌توان فقط معادل با زیارت و سفرهای زیارتی در نظر گرفت. در زیارت شما به قصد زیارت به مکان مقدس مذهبی دین خود می‌روید. برای مثال شیعیان به قصد زیارت و انجام اعمال مذهبی به حرم امام رضا (ع) در شهر مشهد می‌روند. اما در گردشگری مذهبی ممکن است یک مسلمان برای بازدید از کلیسای تاریخی به شهر دیگری سفر کند. در این نوع از گردشگری هدف از سفر صرفا زیارت و انجام اعمال مذهبی نیست و طیف گسترده‌تری از سفرهای مذهبی را شامل می‌شود. برای مثال حضور در کنفرانس مذهبی، رویدادهای فرهنگی - مذهبی و اجرای کنسرت موسیقی و برنامه‌های نمایشی مذهبی جز گردشگری مذهبی محسوب می‌شوند، حضور گردشگران خارجی غیرمسلمان برای بازدید از عزاداری ایرانی‌ها در ایام ماه محرم نمونه‌ای از این نوع گردشگری است. 

استان اردبیل، با پیشینه‌ای که در مسائل مذهبی دارد از جایگاه ویژه‌ای درمیان علاقمندان به اهل بیت (ع) برخوردار است. عزاداری‌های اردبیلی‌ها در ایام ماه محرم و علاقه ویژه آن‌ها به حضرت ابوالفضل (ع) زبانزد خاص و عام است، به گونه‌ای که بسیاری از علاقمندان در دهه اول ماه محرم و حتی در ایامی مثل اربعین حسینی و سایر مناسبت‌های مذهبی به اردبیل سفر می‌کنند تا از نزدیک شاهد آیین‌های عزاداری اردبیلی‌ها باشند و در این مراسم شرکت کنند. تعدد آیین‌های مذهبی در اردبیل نیز یکی از پتانسیل‌های مهم برای جذب گردشگر به شمار می‌رود، به طوری که استان اردبیل فقط ۱۱ میراث ناملموس عاشورایی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد. همچنین با توجه به اینکه اردبیل خاستگاه صفویه و مذهب شیعی در ایران است، علاقمندان بسیاری بخصوص از جمعیت علویان ترکیه و اروپا علاقمند به حضور در اردبیل و زیارت مقبره شاه اسماعیل صفوی هستند؛ تمامی این مسائل به ما یادآوری می‌کند که می‌توان بیشتر از قبل روی این نوع از گردشگری تمرکز کرد و شرایط را برای حضور گردشگران مذهبی در استان، به خصوص در ایام خاصی مثل ماه محرم فراهم کرد. 

نکته‌ای که برای توسعه این نوع از گردشگری لازم است، توجه و برنامه‌ریزی برای آن است. نمونه نسبتا موفق این نوع از گردشگری مذهبی را، فارغ از شهرهایی که آرامگاه بزرگان دین در آنجا قرار دارد، می‌توان در شهر یزد مشاهده کرد، هرساله در ایام ماه محرم گردشگرانی از کشورهای مختلف برای بازدید از عزاداری مردم یزد و شرکت در این عزاداری‌ها به یزد سفر می‌کنند. نکته جالب در این مورد فراهم کردن شرایطی مناسب در برخی از حسینیه‌ها و تکیه‌های این شهر برای پذیرایی از گردشگران خارجی است، حتی در برخی موارد مترجمانی مسلط به امور دینی نیز در این حسینیه‌ها حضور دارند و درمورد آیین‌های برگزار شده اطلاعات لازم را به گردشگران ارائه می‌دهند. 

علاوه بر این، در حوزه گردشگری زمان‌بندی و برنامه‌ریزی از اهمیت خاصی برخوردار است، بسیار مهم است که شما بتوانید از فرصت‌های پیش آمده برای جذب حداکثری گردشگر استفاده کنید، برای مثال پیک حضور گردشگران در استان اردبیل مربوط به ایام تعطیل در طول سال، به ویژه در عید نوروز و تعطیلات تابستان است، از همین رو ایام ماه محرم نیز با توجه به تعطیلات روزهای تاسوعا و عاشورا موقعیت زمانی مناسبی برای جذب گردشگر مذهبی به نظر می‌رسد؛ از طرف دیگر ارائه تصویر مثبت از مقصد گردشگری نیز از مسائل مهم در گردشگری است، باید با نشان دادن جذابیت‌های آیین‌های مذهبی حتی گردشگران خارجی را برای حضور در اردبیل و تجربه ملموس‌تر این آیین‌ها دعوت کرد.

انتهای پیام/